اعاده دارسی در امور کیفری همین که رأی دادگاه کیفری قطعیت پیدا کرد فرض بر آن است که کلیه مراحل رسیدگی به درستی و صحت صورت گرفته و رأی قابل اجراست. اما باید به این نکته نیز اذعان داشت که تصمیمات قضات نیز عاری از اشتباه و خطا نیست. از این رو در اکثر کشورهای جهان اعاده دادرسی پذیرفته شده است تا از درصد این خطا کاسته شود. در این ارتباط فرض کنیم کسی به موجب حکم قطعی به علت ارتکاب قتل عمدی به اعدام محکوم می‌شود و باید این حکم به اجرا درآید اما دلایلی وجود دارد که به دست می‌آید که مقتول مورد ادعا در قید حیات می‌باشد و یا اینکه جعلی بودن اسناد مورد استناد دادگاه بعد از صدور حکم قطعی ثابت می‌شود و... در اینگونه موارد اعاده دادرسی فرصت خوبی برای تحقق عدالت و کشف واقعیت است. در چه مواردی می‌توان از احکام قطعی دادگاه‌های کیفری اعاده دادرسی خواست و از چه مرجعی؟ تقاضای اعاده دادرسی در امور جزایی به دیوان عالی کشور تقدیم می‌شود و موارد آن عبارتست از: 1- به علت اشتباه قاضی مجازات تعیین شده در حکم متناسب با جرم نباشد. 2- پس از قطعیت حکم قانونی در مورد جرم ارتکابی به تصویب برسد که مجازات سابق را تخفیف دهد. 3- پس از صدور حکم قطعی دلایل جدیدی به دست آید که موجب اثبات بی‌گناهی محکوم علیه باشد که این دلایل در زمان رسیدگی در دادگاه وجود نداشت. 4- خلاف واقع بودن شهادت گواهان یا جعلی بودن اسنادی که مبنای حکم دادگاه بوده به اثبات برسد. 5- در صورتی که شخصی به علت ارتکاب جرمی محکوم شده و فرد دیگری نیز به علت ارتکاب همان جرم محکوم شود به نحوی که از تعارض و تضاد دو حکم بی‌گناهی یکی از دو نفر ثابت شود. 6- در صورتی که چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند ولی ارتکاب آن به صورتی است که نمی‌تواند بیش از یک مرتکب داشته باشد. 7- در صورتی که کسی به اتهام قتل دیگری محکوم شده ولی زنده بودن شخص در آن زمان محرز شود و یا اینکه ثابت شود در حال حیات است. چه کسانی می‌توانند از دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی کنند؟ 1- محکوم علیه یا قائم مقام قانونی او و در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه همسر و وراث قانونی و وصی او. 2- دادستان کل کشور 3- دادستان پرونده آیا پس از تقدیم درخواست اعاده دادرسی جلوی اجرای حکم گرفته می‌شود؟ دیوان عالی کشور پس از بررسی درخواست و انطباق آن با یکی از موارد گفته شده در بالا رسیدگی دوباره را به دادگاه هم‌عرض دادگاه صادر کننده حکم قطعی ارجاع می‌نماید. اگر دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی را بپذیرد اجرای حکم را تا زمان رسیدگی دوباره و صدور حکم دوباره، به تعویق خواهد انداخت ولی برای جلوگیری از فرار یا مخفی شدن محکوم علیه، تأمین لازم از وی گرفته می‌شود. مقصود از دادگاه هم‌عرض چیست؟ فرض کنیم شخصی به اتهام سرقت در شعبه سوم دادگاه عمومی شهرستان... به دو سال حبس محکوم می‌شود و این رأی به علت عدم تجدید نظرخواهی قطعی می‌شود و محکوم علیه از آن اعاده دادرسی می‌خواهد و درخواست او در دیوان عالی کشور مورد پذیرش واقع می‌شود. در این حالت دیوان عالی کشور پرونده را به شعبه دیگری از همان دادگاه عمومی در شهرستان... ارسال می‌دارد. برای تقدیم درخواست اعاده دادرسی تا چه زمان فرصت وجود دارد؟ برخلاف تجدید نظرخواهی که دارای مهلت است اعاده دادرسی مهلت نداشته و همزمان قابل طرح در دیوان عالی کشور است. آیا رأیی که پس از درخواست اعاده دادرسی و پذیرش آن در دیوان عالی کشور در دادگاه هم‌عرض صادر می‌شود، قطعی است؟ خیر تابع مقررات تجدید نظرخواهی است و چنانچه قابلیت تجدید نظرخواهی داشته باشد می‌توان در مهلت مقرر از آن تجدید نظرخواهی کرد.

نظرات شما عزیزان: